Izložba fotografija i arhivskih dokumenata „Likovi gatačkih Ravnogoraca“, autora Milana Nikčevića koju je realizovao uz tehničku pomoć Marka Crnogorca, biće izložena u galerijskom prostoru Kulturno – sportskog centra Gacko narednih 20 dana.
Posjetioci će radnim danima, u vremenu od 9 do 14.30 časova, moći pogledati više od 230 sačuvanih fotografija, 600 imena gatačkih Ravnogoraca upotpunjenih njihovim biografijama i izvodima iz literature koji govore o njihovom ratnom putu i sudbinama i nekoliko desetina arhivskih dokumenata koji se odnose na borbu, koncipiranih i tematski složenih na 50 panoa.
Izložba je urađena uz blagoslov i podršku Crkvene opštine Gacko.
U petak 8. septembra, sala Doma kulture u Gacku bila je pretijesna da primi sve zainteresovane za istorijski čas pod naslovom „Vojska bezgrobna i ideja zavjetna (Zelengora, Lijevče polje, Zidani Most)“ koji je u organizaciji Kluba Gačana Beograd, Opštine Gacko i Crkvene opštine Gacko održao dr Nemanja Dević.
Profesor istorije Milan Nikčević pozdravio je okupljene goste i organizatore, a posebno Dragana Popovića, potomka čuvene i stradalne porodice Popović sa Dražljeva, koji je za ovu priliku došao iz Čikaga.
Načelnik opštine Gacko dr Ognjen Milinković, i sam potomak stradalne porodice, pozdravio je prisutne i zahvalio se organizatorima i dr Deviću, rekavši da ćemo konačno čuti i vidjeti neke manje poznate podatke iz naše istorije.
U ime organizatora predsjednik Kluba Gačana iz Beograda Slobodan Boban Drašković je u svom govoru podsjetio da ovo zavičajno udruženje još od svog osnivanja 1987. godine gajilo hrišćansku težnju da „hodi u istini“.
Drašković je podsjetio da se predugo ćutalo o ustaškim zverstvima, kao i počinjenim zločinima nebraće koji su pravdani tzv. „lijevim skretanjima“.
“Gačani su sa koljena na koljeno odgajani tako da žive i umiru za srpsku slobodnu Hercegovinu i nijedna žrtva ne smije biti uzaludna. Milan i Dušan Tepavčević pođoše putem svog đeda Blagoja, koji je poginuo viteški u Lijevča polju. To je ta junačka epska vertikala koja doseže vijekovima unazad, a po kojoj se proslavila i Gatačka brigada u odbrambeno otadžbinskom ratu i poslednjoj odbrani Hercegovine i Srpstva devedesetih godina. Potomci jednih i drugih pod istim barjakom svesrpskog jedinstva, čine nas ponosnim, jer je njihova žrtva donijela slobodu, život i iznjedrila Republiku Srpsku. I zato nije čudo što i danas ima onih kojima nikako nije po volji što se baš ovde, u ponosnom Gacku, možda glasnije i strasnije slavi 9. januar i Sveti Stefan. Ma koliko se trudili moraju da znaju da nam luču slobode niko ne može oduzeti”, rekao je Drašković.
Drašković je na kraju svog govora poručio da bi ova generacija morala da pronađe način da zemne ostatke barjaktara slobode i časti, preostale pripadnike JVuO, na čelu sa komandantom Miloradom Popovićem, prenesemo onde gdje je „zrno klicu zametnulo“.
“Kada dočekamo komandanta, gatačkog Obilića Milorada Popovića i svakog njegovog saborca i njihove mučeničke kosti nađu smiraj na rodnoj grudi, ispunićemo amanet predaka”, poručio je Drašković objasnivši i značenje poruke koja se ispisana na majicama.
Naime, Klub Gačana je posebno za ovu priliku poklonio 300 majica na kojima piše: „Iz grudi se pjesma ote, Popoviću čekamo te!“
Istoričar Nemanja Dević je u svom govoru istakao da je Gačane veoma slikovito doživio i opisao svoj doživljaj Gačana koji je osjetio slušajući u Kanadi Milana Miću Petrovića kako je snimao pjesmu „Smrt Popovića Milorada“.
“Ovdje su se smirile sjene zakrvljenih i zato večeras imam utisak kad govorim pred vama imam utisak da govorim i Miloradu Popoviću, i Marku Lojoviću i Novaku Mastiloviću koji je poginuo pod svojim barjakom i svoj ovoj šestostotini pripadnika zaboravljene, zabranjene i poražene vojske u građanskom ratu kojih se vi svih ovih decenija niste odrekli. Za početak pamtimo ih i nismo nikada prihvatili kapitulaciju 1945. godine”, rekao je Dević.
Prisjetivši se da je 2018. godine sa Milanom Nikčevićem prošao stazama gatačkih ustanika i vidio Brljevo u kome je 6. juna 1941. godine pukla prva ustanička puška, kao i Dražljevo gdje su u aprilu 1942. godine partizanske snage Vlade Šegrta i njihovih saboraca ubijale narod iz tzv. popovih sela, Dević se zapitao da li se uopšte 1945. godina može doživljavati kao srpska pobjeda.
“Može da se nazove pobjedom utoliko što više nije postojao Jasenovac kao klanica srpskog naroda na čitavom prostoru gdje su ustaše mogle da stignu. Ali s druge strane, ta godina je označila i duhovnu okupaciju za sve one Srbe koji su bili odani zavjetima. Ukinuta je parlamentarna monarhija, protjerana je dinastija Karađorđević, izgubljena je Narodna Skupština za koju su se od 1804. godine borili ustanički prvaci”, istakao je Dević.
U toku programa nastupio je narodni guslar Vojin Tepavčević i Crkveni hor „Sveta Jelena Anžujska“.
Okupljenima se obratio i istoričar Predrag Ostojić iz Rudog koji se godinama bori za istinu o „bezgrobnoj vojsci“ koji je istakao da je Nemanja Dević prokrčio put mladim istoričarima.
Slobodan Boban Drašković je u ime Kluba Gačana dodijelio komplete knjiga „Skrivena istorija“ Opštinskoj boračkoj organizaciji, Narodnoj biblioteci, biblioteci Etno muzeja u Danićima i srednjoškolcima koji su prošle godine izveli dramski prikaz o stradanju Srba u Hercegovini u Drugom svjetskom ratu, kao i prisutnima koji su izrazili želju.
Istorijskom času prisustvovali su predstavnici Opštine Gacko, Crkvene opštine Gacko, Opštinske boračke organizacije i brojni poštovaoci pripadnika JVuO iz Gacka i susjednih opština.
Guslarski prvaci u službi humanosti u subotu veče okupili su gatačku publiku koja je Dom kulture ispunila do poslednjeg mjesta. Vješti zvuci divnih gusala čuli su se od eminentnih narodnih guslara Maksima Vojvodića, Koste Plakalovića, Zdravka Kneževića, Milana Dašića, Momira Moše Avdalovića, Aleksandra Taušana, Vasa Đondovića, Ilije Rabote, Srđana Avdalovića, Slavka Goranovića, Miloša Parovića i Đoka Tanovića.
Publika je uživala u stihovima posvećenim svetom instrumentu, a koji su nastali iz pera našeg epskog pjesnika Nikole Nikčevića.
Tokom večeri tražila se i pjesma više koja nas je podsjetila na daleke pretke i njihovu zaostavštinu.
Prisutnima se obratio zamjenik načelnika opštine Gacko, Siniša Mandić. Istakao je da su gusle važan dio naše tradicije i našeg bića, te da je ovo prvi put da Gacko na jednom mjestu okupi guslarske veličine sa područja Republike Srpske, Srbije i Crne Gore.
Osvrnuo se i na događaj koji je taj dan obilježio Opštinu – osvećenje spomenika pripadnicima Golijske i Gatačke brigade Nevesinjskog korpusa Jugoslovenske vojske u oradžbini /JVuO/ i civilnim žrtavama komunističkog terora od 1941 – 1950. godine.
Od prodaje ulaznica prikupljeno je 2425 KM, koje će organizator JU KSC u dogovoru sa relevantnim organizacijama sa područja opštine, uručiti onim porodicama koje su u stanju socijale potrebe.
Sponzori večeri bili su Opština Gacko i RiTE Gacko, a organizator Javna ustanova Kulturno – sportski centar Gacko na inicijativu Ivana Adžića, člana UO JU “KSC” Gacko.
U porti hrama Svete Trojice u Gacku danas je osveštan spomenik pripadnicima Golijske i Gatačke brigade Nevesinjskog korpusa Jugoslovenske vojske u oradžbini /JVuO/ i civilnim žrtavama komunističkog terora od 1941 – 1950. godine.
Na spomeniku je uklesano 576 imena poginulih gatačkih ravnogoraca i njihovih saboraca iz pograničnih mjesta i žrtava stradalih od komunističke ruke u Opštini Gacko od 1941 – do 1950. godine na čelu sa svojim Komandantima Vojvodom popom Radojicom Perišićem i kapetanom Miloradom Popovićem Komandantom Nevesinjskog korpusa JVuO koji su, uz ostale, podigli Junski ustanak za opstanak hercegovačkih Srba 1941. godine.
Svetu arhijerejsku liturgiju služio je Njegovo preosveštenstvo episkop zahumsko – hercegovački i primorski Dimitrije sa sveštenstvom iz Republike Srpske, Crne Gore i Srbije, u prisustvu potomaka žrtava, boračkih organizacija, predstavnika političkog, društvenog, kulturnog i privrednog života Istočne Hercegovine.
Otkrivanje ovog spomenika čije osvećenje posle osamdeset godina za Gacko, Hercegovinu i srpski narod u cjelini, predstavlja, u simboličkom i duhovnom smislu, veliki i saborni dan koji su svi dugo čekali.
Vijence na spomen obilježje položili su predstavnici opštine Gacko, Boračke organizacije Gacko i mnogobrojni potomci i poštovaoci žrtava.
Besjedeći okupljenom narodu, Vladika Dimitrije poželio je da osveštanje spomenika bude početak praštanja, pokajanja i istinskog saborovanja.
„Važno je da vidimo zašto se trebamo pokajati. Neka bi dao bog da se svi pokajemo i oprostimo jedni drugima i da ovo bude mjesto izvor života za nas”, poručio je Vladika Dimitrije.
Načelnik opštine Gacko, dr Ognjen Milinković naglasio je da je današnjim okupljanjem vraćen veliki dug precima ali i data obaveza da moramo biti dostojni potomci njihovih imena.
“Okupili smo se ovdje da bi ispunili jedan veliki zavjet i dug našim precima jer ovaj spomenik je naš zavjet i mjesto sabiranja i sabornosti oko koga treba da se okupljamo. Mjesto našeg pomirenja gdje ćemo jedni drugima poljubiti bratske rane, ali i mjesto gdje ćemo se zavjetovati da ćemo čuvati slobodu za koju su naši junaci preci izginuli”, rekao je Milinković i dodao da trebamo biti ponosi na sve one čija su imena bila zabranjena, a danas su upisana zlatnim slovima na spomeniku.
Prema riječima istoričara Milana Nikčevića iz Odbora za osvećenje spomenika, ovaj dan na koji se čekalo 80 godina je dan značajan za Gacko.
„Osam decenija se čekalo zato što je suštinski 1945. godine srpska ideja poražena, što je nastupio neki režim koji je bio u potpunoj suprotnosti sa svim onim što su Srbi do tada bili. Ovi ljudi bili su školovani srpski oficiri, intelektualna elita, srpski domaćini, srpska omladina, cvijet srpske mladosti. Željeli su demokratsku Kraljevinu Jugoslaviju u kojoj bi bilo mjesta za sve. Izginuli su zbog toga što nisu htjeli da se odreknu svog imena, svoje krsne slave, pisma i jezika. I to je nešto što mi vijekovima branimo“, naglasio je Nikčević.
Na spomeniku je ostavljen prostor za upis određenog broja imena ljudi koji su služili Kralju i Otadžbini, a njihova imena do sada nisu bila poznata. Odbor za izgradnju spomenika poziva sve koji su u saznanju o pripadnicima JVuO iz Gacka čija imena nisu upisana na spomeniku da neophodne podatke dostave.
Prisutnim se obratio osamdeset osmogodišnji Dragan Popović, izdanak čuvene porodice Popović sa Dražljeva, koji već duže od pola vijeka živi u Čikagu. Bio je simbol srpskog imena u Gacku u najtežim vremenima komunizma.
Skup su uveličali narodni guslar Momir Avdalović, pjesnikinja Dara Radojević Zelenović i đak generacije SŠC “Pero Slijepčević”, Bojana Radmilović, koja je po svjedočenju i sjećanju starijih, napisala emotivnu životnu priču svojih predaka.
U porti hrama predstavljena je i izložba fotografija i arhivskih dokumenata „Likovi gatačkih Ravnogoraca“, autora Milana Nikčevića, realizovana uz blagoslov i podršku Crkvene opštine Gacko.
Izložba sadrži više od 230 sačuvanih fotografija, 600 imena gatačkih Ravnogoraca upotpunjenih njihovim biografijama i izvodima iz literature koji govore o njihovom ratnom putu i sudbinama i nekoliko desetina arhivskih dokumenata koji se odnose na borbu, koncipiranih i tematski složenih na 50 panoa.
Ovom događaju, prethodio je istorijski čas dr Nemanje Devića na temu „Vojska bezgrobna i ideja zavjetna (Zelengora, Lijevče Polje, Zidani most)“ koji je održan sinoć u prepunoj sali Doma kulture u Gacku.
Istorijski čas dr Nemanje Devića na temu „Vojska bezgrobna i ideja zavjetna (Zelengora, Lijevče Polje, Zidani most)“ biće održan u petak, 8. septembra u 20 časova.
Organizatori su Klub Gačana Beograd, Opština Gacko i Crkvena opština Gacko.
Zbog velikog intresovanja istorijski čas biće održan u kino sali u Gacku.
Iz Javnog preduzeća “Vodovod” Gacko obavještavaju potrošače da se zbog uključenja na vodovodnu mrežu ”Stepenske linije” u petak, 08. septembra (danas) u 12 časova isključuju sela Samobor, Gareva i Dobrelja do ponedeljka, 11. septembra.
