Prirodni resursi Opštine Gacko kao sirovine za građevinsku industriju
OPŠTE ODREDBE
Prirodni resursi koji se koriste u građevinskoj industriji a teritorijalno pripadaju opštini Gacko su:
- 1. Nemetalične mineralne sirovine (laporac, krečnjak i glina) i
- 2. Tehnogena sirovina (elektrofilterski pepeo).
Da bi se ovi resursi mogli koristiti kao sirovine u industrijskoj preradi i proizvodnji građevinskih proizvoda neophodno je obezbijediti koncesiju na eksploataciju, koju izdaje Ministarstvo privrede, energetike i razvoja Republike Srpske uz saglasnost opštine Gacko. Ekonomično i rentabilno korištenje prirodnih resusrsa koji se nalaze na teritoriji opštine Gacko može se realizovati kroz tri Projekta. Redosled aktivnosti za realizaciju ovih Projekata je jasan: detaljna laboratorijska i tehnološka ispitivanja sirovina, Studija opravdanosti investicionih ulaganja, Projektovanje i realizacija Projekta.
- 1. PROJEKAT: PROIZVODNJA CEMENTA
Sirovine koje se koriste u cementnoj industriji a rasprostranjene na području gatačkog ugljenog basena i uže okoline su: laporci, krečnjački laporci, krečnjaci, elektrofilterski pepeo, gline, tufovi i drugo. Laporac predstavlja osnovnu sirovinu za proizvodnju portland-cementa, jer po svom minerološkom i hemijskom sastavu odgovara zahtjevima cementne industrije. Na ležištu uglja Gacko, iznad ugljenog sloja koji se eksploatiše zastupljene su su dvije vrste lapoarca i to: krečnjački laporci i laporci visoke krovine glavnog ugljenog sloja. Na osnovu dobijenih rezultata laboratorijskih istraživanja analizirane sirovine iz gatačkog neogenog basena mogu koristiti u proizvodnji cementa, pogotovo što je sirovinska baza dovoljna i pouzdana. Ovi rezultati su polazna osnova za mnogo detaljnije analize jer će se na osnovu svih daljih istraživanja stvoriti mogućnost za ulazak u projekat industrijske eksploatacije ispitivanih sirovina u cementnoj industriji.
- 2. PROJEKAT: PROIZVODNJA KERAMIČKIH PROIZVODA
Ekonomski najinteresantniji prateći sedimenti u okviru krovinskog paketa povlatne ugljene zone su gline koje po svom kvalitetu predstavljaju veoma dobru sirovinsku bazu u keramičkoj industriji. Pri istraživanju uglja 1987. god. u okviru povlatne ugljene zone, Gatačkog basena oprobavane su i krovinske gline i urađene odgovarajuće hemijske analize. Na osnovu hemijske analize tri bušotine, može se predvideti područje primene bentonitskih glina povlatne zone, ukoliko ležište bude eksploatisano:
- Glina se može primeniti za izradu grube keramike (podne pločice itd.);
- Glina se može uptrebiti za proizvodnju ciglarskih proizvoda;
-
- Glina se može upotrebiti za spravljnje cementno – glinenih injekcionih smesa.
-
- 3. PROJEKAT: GRAĐEVINSKI PROIZVODI NA BAZI ELEKTROFILTER. PEPELA
Elektrofilterski pepeo predstavlja ostatke sagorijevanja samljevenog uglja u kotlovima termoelektrana i sličnim postrojenjima. U TE Gacko ta količina iznosi 1.200 tona pepela dnevno, tj. godišnje 350 000–400 000 t. Postavlja se pitanje mogućnosti upotrebe ovoga pepela. Kako se elektrofilterski pepeli TE Gacko, javlja u velikim količinama građevinarstvo je jedina privredna grana (industrija i opretiva) koja tako ogromne količine pepela može iskoristiti. Elektrofilterski pepeo termoelektrane Gacko može naći primjenu u građevinarstvu: kao dodatak betonu, za proizvodnju portland-cementa, za proizvodnju građevinskih elemenata, lakih agregata, u opekarskoj industriji, izgradnju puteva i stabilizaciju zemljišta, injektiranje itd.