Author: Opština Gacko

Srpska pravoslavna crkva juče je proslavila dan svog utemeljivača, države i društva – Svetog Save.

Svečanost u Gacku je počela svetom liturgijom u hramu svete trojice, uz prisustvo velikog broja vjernika.

Lomljenje slavskog kolača obavljeno je u holu škole koja nosi ime prvog srpskog prosvetitelja “Svetog Save“ u Gacku. Savin dan se u osnovnoj školi u Gacku obilježava kao radni, ali nenastavni.

Školsku slavu domaćinu je čestitao i prisutne pozdravio otac Veljko Kovač sa riječima: “Na zdravlje, na spasenje, na radost-neka bude današnja slava.“

Prisutne je pozdravio direktor OŠ “Sveti Sava“ Gacko, gospodin Ilija Damjanac koji je izmedju ostalog rekao da je ova proslava veliki događaj za sve nas koji se trudimo slijediti putokaz ovog svetog čovjeka.

O velikom prosvetitelju i prvom srpskom arhiepiskopu besjedio je i profesor Božo Tepavčević.

Ispred opštine Gacko slavu je čestitao podpredsjednik skupštine, gospodin Milenko Adžić.

Izveden je prigodan kulturno – umjetnički program u slavu Sveca.

Svečanost je počela nastupom crkvenog hora našeg hrama,a zatim su učenici priredbama, recitacijama i pjesmom proslavljali školsku slavu.

Program su djeca završila sjećanjem na Kosovo i molitvom svetog Save.

Sveti Sava bio je prvi srpski arhiepiskop, svetitelj i prosvetitelj.

Bio je najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje, kršten kao Rastko, a kada se zamonašio uzeo je ime Sava.

Rastko se na Svetoj gori zamonašio uprkos snažnom protivljenju roditelja koji su mu namijenili vladarsku misiju.

Njegovim ustoličenjem za arhiepiskopa 1219. godine utemeljena je i samostalna Srpska pravoslavna crkva.

Zajedno sa ocem Stefanom, zamonašenim kao Simeon, sveti Sava je osnovao Hilandar i izgradio još 14 manastira, i tako ostao zabilježen kao ktitor prve srpske duhovne zajednice na Svetoj gori.

U Studenici je 1209. godine osnovao bolnicu, prvu na području Srpske države.

Sveti Sava je 1219. izdejstvovao autokefalnost Srpske pravoslavne crkve.

Preminuo 1235. godine u bugarskom gradu Trnovu kao prvi arhiepiskop Srpske pravoslavne crkve, a ostao je poznat generacijama kao osnivač i tvorac “svetosavskog pravoslavlja“

Sinan paša spalio je na Vračaru 1594. mošti svetog Save koje su do tada bile čuvane u manastiru Mileševa.

Smatra se da su Turci spalili mošti svetog Save u uvjerenju da će tako uništiti vjeru i svaki uticaj svetog Save na Srbe.

U saradnji Poljoprivrednog fakulteta iz Banjaluke i Veterinarskog fakulteta iz Sarajeva, pokrenut je projekat istraživanja, postojanja i zaštite pasmine gatačkog sivog govečeta u regiji istočne Hercegovine. Predstavnici pomenutih institucija su prošle sedmice, na teritoriji opštine Gacko uzeli prvih stotinu uzoraka krvi i mlijeka stoke, za koju se pretpostavlja da pripada ovoj pasmini.

Projekat je finansiran iz sredstava Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske. Podršku je pružila lokalna vlast, kao i predstavnici veterinarske stanice i poljoprivredne zadruge u Gacku.

Cilj projekta je da se tačno analiziraju morfometrijski, produktivni i reproduktivni parametri, kao i genetski profil, odnosno da se tačno utvrdi da li na našim prostorima još uvijek ima pasmine gatačkog sivog govečeta.

Dr Stoja Jotanović, docent Poljoprivrednog fakulteta, istakla je da je u proteklih 50 godina, na prostorima BiH evidentno potpuno nestajanje autohtonih pasmina domaćih životinja. Na ovaj način stručnjaci sarajevskog veterinarskog fakulteta uspjeli su zaštititi rasu psa Tornjak.

Ako se uspije dokazati postojanje pasmine gatačkog sivog govečeta, utvrdiće se brojno stanje, a svi podaci biće proslijeđeni evropskom udruženju za zaštitu autohtonih rasa..

Ispitivanja će biti izvršena i u susjednim opštinama.

U Domu kulture u Gacku, u petak 22 januara, povodom Svetog Jovana, slave gatačkog guslarskog društva Tešan Podrugović, održano je guslarsko veče.

Pored domaćih guslara na ovom događaju nastupili su majstori gusala iz Trebinja, Bileće, Nevesinja i Plužina.

Iako je bilo planirano da na slavi budu gosti i članovi guslarskog društva “Žiča” iz Kraljeva, oni se nisu pojavili.

Program je nadahnuto vodio član guslarskog društva Milorad Šarović, koji je istakao da mu je posebno drago što na guslarskim večerima prisustvuje veliki broj omladine, što pokazuje da se narod  ponovo okreće svojoj tradiciji i običajima.

Posle uvodne besjede počeli su da se smjenjuju narodni guslari, pjevajući o velikim značajnim događajima iz naše istorije.

Publiku je najviše oduševio narodni guslar Zdravko Knežević iz Pive, koji je inače pobjednik “festivala srpskih zemalja”.

“Moram reći da mi je uvijek bilo drago da gostujem u Gacku, gradu u kome smo uvijek toplo dočekani, gradu koji voli gusle i epsku poeziju, što je još jednom pokazao. Drago mi je što smo se ove godine pobratimili sa domaćim guslarskim društvom, sa kojim smo uvijek imali bratske odnose”

Na kraju možemo reći da je publika zaista uživala uz strune gusala i epsku poeziju i bar na kratko zaboravila na svakodnevicu.

Gacko se opet pokazalo kao dobar domaćin, a ove godine,u ovom gradu će biti održan festival za najboljeg guslara Republike Srpske.