Obilježen Dan oslobođenja Gacka u Prvom svjetskom ratu

Parastosom i polaganjem vijenaca na spomen obilježje u Avtovcu počelo je obilježavanje Dana oslobođenja Gacka u Prvom svjetskom ratu.

Vijence su položili predstavnici Opštine Gacko i Opštinskog odbora Srpske demokratske stranke, a obilježavanju su prisustvovali učenici osnovne i srednje škole.

Iz Hercegovine je mobilisano oko 40.000 vojnika ili 15% ukupnog stanovništva, rekao je profesor Radomir Vučković, koji je sa profesorom Nikolom Tomanovićem održao istorijski čas u sali Parohijskog doma.

“Oko 300 Gačana, u samom početku rata, uspjelo je da se prebaci u Crnu Goru i tamo su sa ostalim Hercegovcima ušli u Hercegovački odred crnogorske vojske. Ovaj odred je imao oko 13.000 vojnika. Mnogi Gačani su se sa ostalim Srbima regrutovanim u Austrougarsku vojsku predavali prelazeći Rusima ili Srbima i tako su formirane nove jedinice protiv Austrougarske. Veliki doprinos borbi za slobodu  dali su dobrovoljci iz Rusije i Amerike. Gacko je dalo (prema prikupljanju Studa Mandića) 849 boraca – dobrovoljaca, a prema knjizi Udruženja potomaka za Hercegovinu 913. Na osnovu upoređivanja imena može se konstatovati da je bilo izostavljanja i u jednoj i u drugoj knjizi i možemo govoriti o broju od oko 1.150 dobrovoljaca iz Gacka”, istakao je Vučković.

Mnogima od njih kosti su ostale vječno razasute u Albanski gudurama, Makedoniji, Sjevernoj Grčkoj, Krfu, Plavoj grobnici, Aradu, Doboju, Karpatima. Zejtinlik u Solunu čuva sjećanje na desetine Gačana koji su poginuli južno od Kajmakčalana, dok su probijali Solunski front.

Prema podacima istoričara, šteta pričinjena u Hercegovini je ogromna i iznosi preko 152 hiljade kruna, što je tri puta više nego u Bileći ili Trebinju ili četiri puta više nego u Nevesinju.

Srpska vojska ušla je u Gacko 20. novembra 1918. godine. Palo je Osmanlijsko i Austrougarsko carstvo i po prvi put je stvorena država Južnih slovena Kraljevina Srba Hrvata i Slovenaca u koju su Srbija i Crna Gora unijele svoju državnost.

“Neka nas žrtve naših djedova podsjećaju na teške godine Velikog rata, zabrane, logore i glad. Zaboravimo sitne stranačke razmirice i posvetimo se ideji Srpstva, zajedništva i trajnog opstanka u slobodi na ovim prostorima”, poruka je upućena sa današnjeg istorijskog časa.

Program su upotpunili Hor Muzičke škole “Sveti Roman Melod” i guslar Nikola Bošković.