Naučna monografija o Vasilju Grđiću premijerno predstavljena publici u Gacku

Naučna monografija o Gačaninu, Vasilju Grđiću (1875 – 1934), jednom od najznačajnijih nacionalnih pregalaca srpskog naroda, sinoć je premijerno predstavljena publici u Gacku.

Autori monografije, prof. dr Borivoje Milošević i prof. dr Draga Mastilović, o ovoj velikoj istorijskoj ličnosti dugo su promišljali i na kraju svoja iscrpna istraživanja pretočili u jedno sadržajno djelo.

Veliko je zadovoljstvo monografiju promovisati u Gacku, u krilu društva „Prosvjeta“, jer je upravo Vasilj bio dugogodišnji lider i duša ove organizacije, od njenog osnivanja do svoje smrti 1934. godine, rekao je dr Milošević, jedan od autora.

„Monografija o Vasilju Grđiću je plod istraživanja Drage Mastilovića sa Filozofskog fakulteta Univerziteta u Istočnom Sarajevu i jedan dio knjige sam istraživao i pisao ja. To je jedna ideja koja je godinama tinjala kod nas u razmišljanjima, sa željom da se odužimo jednom od velikana naše nacionalne istorije, rođenom Gačaninu, Vasilju Grđiću. Koncem 19. i početkom 20. vijeka, on predstavlja zaista jednu istaknutu figuru političkog i kulturnog života Srba u Bosni i Hercegovini, posebno za vrijeme Austrougarske uprave“, rekao je Milošević.

Istakao je da je Vasilj Grđić, između ostalog, spojio Krajinu i Hercegovinu, Banjaluku i Gacko, jer mu je suđeno na zloglasnom veleizdajničkom procesu 1915/16. godine, njemu i još 155 Srba i jedan znatan dio ove monografije posvećen je njegovom stradanju za vrijeme Prvog svjetskog rata.

„Temeljna i ključna ideja je bila da Vasilja Grđića otrgnemo od zaborava i podsjetimo ne samo stručnu već i širu javnost na  veličinu i značaj ove istorijske ličnosti“, dodao je on.

Ovo je prva naučna monografija koja cjelovito i zaokruženo prikazuje život i djelo nacionalnog i kulturnog pregaoca srpskog naroda, na teritorijama gdje je srpski narod živio, rekao je dr Boško Branković, koji je ispred Filozofskog fakulteta Univerziteta u Banja Luci zadužen za promociju.

„Raniji istraživači su se doticali samo dijelova njegovog života, a ovo je prvi put da imamo zaokruženu jednu monografiju – od njegovog rođenja do mladalačkih dana, političkog djelovanja, progona i kasnije djelovanja za vrijeme Kraljevine SHS. U ovoj monografiji kroz 12 poglavlja, od čega su tri uvod, zaključak, izvori i literatura, u devet poglavlja opisan je svaki minut njegovog života“, rekao je Branković.

Predsjednik SPKD „Prosvjeta“ Gacko Aleksije Grgur, istakao je da se monografija pojavila u pravo vrijeme, kako bi se lik i djelo Vasilja Grđića otrgao od zaborava u koji je počeo da pada.

„Govoriti o Vasilju Grđiću u Gacku, ali i u čitavoj Hercegovini, znači govoriti o borcu za slobodu u kontinuitetu, za kulturna prava, za Prosvjetu, za sve ono što je srpskom narodu bilo ugroženo u vremenima Austrougarske. Ova Monografija se pojavila u pravo vrijeme da njegov lik i djelo otrgne od zaborava u koji je počeo da pada. Zato se nadam da će ona „baciti“ svjetlo na tu znamenitu ličnost, a nama u odboru „Prosvjete“ velika je čast time što organizujemo ovo veče, s obzirom da je Vasilj Grđić bio dugogodišnji sekretar Srpskog prosvjetnog i kulturnog društva „Prosvjeta“ i neko ko je sebe neumorno davao na tom polju“, istakao je Grgur, dodajući da ovaj događaj čini većim činjenica da se prije 20-ak dana navršilo 150 godina od njegovog rođenja, te da ovom promocijom obilježavamo i taj jubilej.

Autori se nadaju da će pričom o Vasilju proputoviti i druge srpske sredine u Hercegovini.

Organizatori promocije bili su SPKD „Prosvjeta“ Gacko, Udruženje istoričara Republike Srpske i Narodna biblioteka Gacko, dok su Udruženje arhivskih radnika Republike Srpske i Arhiv Republike Srpske izdavači ovog značajnog djela.