Projekat genotipizacije i zaštite rase gatačkog goveda

U okviru projekta Instituta za genetičke resurse, tokom marta i aprila na području opštine Gacko uzorkovano je oko 300 grla gatačkog goveda, u svrhu genotipizacije i zaštite ove autohtone rase. Projekat je realizovan iz programa za podsticajna sredstva za očuvanje i zaštitu izvornih rasa i sojeva domaćih životinja – gatačko govedo, Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske.

Institut za genetičke resurse na čelu sa dr Jelenom Nikitović, uradio je detaljna morfometrijska mjerenja i fotografisanje jedinki grla gatačkog goveda na području naše opštine, koja su bila obuhvaćena projektom.

Važnost projekta prepoznala je i Opština Gacko koja će jednim dijelom sredstava učestvovati u njegovoj daljoj realizaciji.

Prema riječima načelnika Opštine, dr Ognjena Milinkovića, prvi put se radi genska tipizacija gatačkog sivog goveda i prvi put će ova rasa biti autohtona priznata rasa sa prostora Gacka i Hercegovine.

„Opština Gacko je prepoznala značaj ovog projekta i donijeli smo odluku da finansijski pomognemo umatičavanje još 50 grla, što košta oko 30 hiljada maraka. Plan je da zajedno sa Institutom radimo na matičenju po 50 grla govedi godišnje i da uzgoj gatačkog goveda podignemo na mnogo veći nivo“, rekao je Milinković, dodajući da se u tom smislu može ići korak više – zaštitu proizvoda porijeklom iz naše opštine, i njihovoj promociji.

Dr Nikitović kaže da su u procesu rada, između ostalog, uzimali i uzorke za banku životinjskih gena, te da će se nakon svih dobijenih rezultata dobiti jasna slika genetičkog profila za svaku jedinku, kao i stvarno stanje na terenu kada je u pitanju genetika jedinki.

„Prilikom rada na terenu, posjetila sam domaćine čija su grla gatačkog goveda učestvovala u projektu. Ono što sam odmah zapazila je da su domaćini raspoloženi za saradnju i da podržavaju aktivnosti kojima se bavimo. Stanje na terenu nije alarmantno, ali svakako je potrebno u što kraćem roku povećati broj jedinki na kojima će se uraditi genotipizacija. Gacko je opština koja je prepoznatljiva po gatačkom govedu i na nama je odgovornost da tako i ostane u budućnosti“, kazala je dr Nikitović.

Tokom boravka u Gacku, posjetila je Opštinu i razgovarala sa načelnikom dr Ognjenom Milinkovićem.

„Dr Milinković je podržao naše aktivnosti, uočio dugoročnu bitnost našeg rada i pružio podršku da nastavimo rad u kontinuitetu, što je veoma važno. Velika mi je čast na ukazanom povjerenju ali i odgovornost, s obzirom da je to veoma složen i zahtjevan posao. Svakako, sigurna sam da ću opravdati i najzahtjevnija očekivanja u pogledu dogovorenih aktivnosti“, rekla je Nikitović, ističući da je Gacko opština sa mnogo potencijala koji treba iskoristiti na najbolji mogući način, promovisanjem poljoprivrede, tradicije, kulture i turizma. Kako je istakla, u svim navedenim granama gatačko govedo ima svoje mjesto i može dati značajan doprinos.

Dušan Andrijašević, koji je učestvovao na projektu i dr Jeleni Nikitović pomogao tokom rada i boravka u Gacku, rekao je da je prošle godine osnovano Udruženje uzgajivača gatačkog goveda, u svrhu njegovog unapređenja i zaštite, kao i zaštite autohtonih proizvoda i geografskog porijekla tih proizvoda, ali i ostalih proizvoda koji su nastali preradom mlijeka ove rase, kao i drugih rasa goveda i ovaca koje se uzgajaju na ovom području. Udruženje će djelovati u okviru Opšte zemljoradničke zadruge Gacko.

“Koristim priliku da se zahvalim načelniku opštine i njegovim saradnicima koji su prepoznali bitnost projekta, dr Jeleni Nikitović kao odgovornom licu ispred Instituta, ali i poljoprivrednicima na gostoprimstvu, saradnji i strpljenju tokom našeg rada na terenu”, rekao je Andrijašević.

Bitnost očuvanja navedene rase je od velikog značaja za podneblje gdje je zastupljeno, jasna je dr Nikitović, te se posebna pažnja treba posvetiti očuvanju genofonda, a to se može uraditi tek nakon urađenih analiza, tj. genotipizacije.

Gatačko govedo zajedno sa drugim autohtonim rasama je bogatstvo Republike Srpske, i kao takvo zaslužuje da mu se posveti posebna pažnja u pogledu očuvanja, što je i glavi cilj.